Μια «ληστεία» που σταδιακά «σκοτώνει» τις ελληνικές θάλασσες και αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τις μικρές αλιευτικές κοινότητες των νησιών του Αιγαίου παρουσιάζει απόψε στις 23:30 ο «Ορίζοντας» του Σωτήρη Δανέζη, στο MEGA. Η εκπομπή με τίτλο «Μια Καλή Ψαριά» φέρει στο φως αποκαλυπτικά στοιχεία για την υπεραλίευση και τις τραγικές συνέπειές της στα αλιευτικά αποθέματα της Μεσογείου.
Η εκπομπή ταξιδεύει με την ομάδα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» στους Λειψούς και στο νησιωτικό σύμπλεγμα νότια της Σάμου. Εκεί οι ντόπιοι ψαράδες αναγκάζονται να χρησιμοποιούν όλο και πιο εξελιγμένα δίχτυα για να βγάλουν μια «καλή» ψαριά.
«Τα τέσσερα-πέντε τελευταία χρόνια όλα τα σκάφη έχουν χοντρά δίχτυα. Αν πιάσεις κανένα ψάρι τον Μάη η κοιλιά του είναι τόσο διογκωμένη, αυτό το ψάρι άμα γεννήσει κάνει ένα κοπάδι. Παλιά που δεν τα δουλεύαμε αυτά, σκαπουλάριζε κανένα μεγάλο. Μ’ αυτά ό,τι κάτσει πάνω, είναι τελειωμένο. Ποιο θα γεννήσει τώρα; Το μικρό;», λέει με αφοπλιστική ειλικρίνεια ο ψαράς Νίκος Πουλιέζος, καθώς σηκώνει τα σχεδόν άδεια δίχτυα του…
«Αυτή τη στιγμή ο αλιευτικός στόλος πιάνει δύο με τρεις φορές περισσότερα ψάρια απ’ ότι είναι βιώσιμο. Γεγονός που καθιστά την υπεραλίευση ως τη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει η Μεσόγειος», τονίζει η Άντζελα Λάζου, υπεύθυνη της εκστρατείας για το θαλάσσιο περιβάλλον στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.
Τη μεγαλύτερη «ζημιά» όμως, σύμφωνα με τους ειδικούς, προκαλούν οι μηχανότρατες. Σε βίντεο-ντοκουμέντο, που εξασφάλισε ο «Ορίζοντας», φαίνεται ο τρόπος που λειτουργούν τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία. Από το δίχτυ-σάκο δεν ξεφεύγει κανένα μεγάλο ή μικρό ψάρι ενώ η καταστροφή που προκαλούν στο βυθό και στα ευαίσθητα οικοσύστημα είναι μη αναστρέψιμη.
«Είναι ληστρικό ψάρεμα, είναι όσα πάρουμε, όσα μπορέσουμε να πάρουμε. Αν τους ρωτήσεις γιατί το κάνουν αυτό θα σου πουν ‘’μα αν δεν τα πάρω εγώ, θα τα πάρει ο άλλος’’» σημειώνει ο Θοδωρής Τσιμπίδης, διευθυντής του «Αρχιπελάγους».
Τα αδέλφια Κουνενή, από την άλλη, ιδιοκτήτες μηχανότρατας, όχι μόνο δεν συμμερίζονται τις ανησυχίες των ειδικών αλλά υποστηρίζουν ότι τα αλιευτικά εργαλεία που χρησιμοποιούν κάνουν καλό! «Εκείνο που λένε ότι κάνουμε την καταστροφή είναι ένα πολύ μεγάλο λάθος, γιατί εμείς είναι σαν να είμαστε ένα τρακτέρ. Όπως είναι το τρακτέρ και καλλιεργεί το χώμα, το ίδιο κάνουμε κι εμείς», λέει ο Νικόλαος Κουνενής.
Η ομάδα του Αρχιπελάγους ποντίζει μια ρομποτική κάμερα και καταγράφει εικόνες από την καταστροφή στα λιβάδια Ποσειδωνίας, στα δάση της θάλασσας, από τις λεγόμενες «πόρτες» τις μεγάλες μεταλλικές πλάκες που σέρνει η μηχανότρατα στο βυθό.
Επιστήμονες και ψαράδες πάντως, συμφωνούν πως την μεγαλύτερη ευθύνη για την άναρχη κατάσταση που επικρατεί στον τομέα της αλιείας στις ελληνικές θάλασσες έχει το κράτος. Η προϊσταμένη στη Γενική Διεύθυνση Βιώσιμης Αλιείας του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος παραδέχεται ότι εξαιτίας της γραφειοκρατίας και των αλλαγών στην πολιτική ηγεσία δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα από το 2008 κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι αποφάσεις που λαμβάνονται για την αλιεία να είναι προϊόν αυτοσχεδιασμού!
Τα ντοκουμέντα και οι μαρτυρίες στην έρευνα του «Ορίζοντα» συγκλίνουν στο συμπέρασμα πως αν συνεχίσουμε να ψαρεύουμε με τον ίδιο ρυθμό οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές, όχι μόνο για τα ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα αλλά και για τους ανθρώπους.
«Εάν η υπεραλίευση συνεχιστεί, με μαθηματική ακρίβεια θα καταλήξουμε στην κατάρρευση των αποθεμάτων στις θάλασσές μας. Αυτό θα σημαίνει ότι πάνω από 35 χιλιάδες οικογένειες που εξαρτώνται από την αλιεία, δεν θα έχουν πόρους. Θα έχουμε όλο και πιο πολλές αλιευτικές κοινωνίες να εξαφανίζονται από τα νησιά», λέει η θαλάσσια βιολόγος και διευθύντρια έρευνας στο «Αρχιπέλαγος» Αναστασία Μήλιου ενώ ο καθηγητής Βιολογίας στο ΑΠΘ Θανάσης Τσικλήρας προειδοποιεί: «αν δεν αλλάξουμε τρόπο εκμετάλλευσης του θαλάσσιου πλούτου θα καταλήξουμε να τρώμε είδη πολύ χαμηλού τροφικού επιπέδου. Δηλαδή σαρδέλες, γαύρους πρώτα και μέδουσες μετά…».