Ο Θάνος Μικρούτσικος αφηγείται τη ζωή του Γιάννη Ρίτσου

«Θαυμάζω απεριόριστα την ποίησή του, τη στάση του και το ήθος του. Απ’ όλους τους σπουδαίους ανθρώπους της τέχνης που γνώρισα, Δάσκαλό μου θεωρώ τον Γιάννη Ρίτσο», λέει ο συνθέτης Θάνος Μικρούτσικος, αφηγητής του ντοκιμαντέρ για τον ποιητή της Ρωμιοσύνης.

Η ζωή του Γιάννη Ρίτσου είναι σαν ένα μεγάλο μυθιστόρημα, μια μεγάλη περιπέτεια, που περικλείει ολόκληρη την ιστορία της Ελλάδας του 20ουαιώνα. Παράλληλα, περιέχει όλη την περιπέτεια της ελληνικής Αριστεράς, τα μεγάλα οράματα και τη διάψευσή τους. Η βιωματική σχέση του ποιητή με την ιστορία καθόρισε το έργο του.

Γεννήθηκε την Πρωτομαγιά του 1909 στη Μονεμβασιά. Είναι το τελευταίο παιδί μιας εύπορης οικογένειας. Η οικογένειά του σύντομα θα καταρρεύσει οικονομικά και θα βυθιστεί στο πένθος. Η μητέρα και ο μεγάλος αδελφός πεθαίνουν από φυματίωση. Το πατρικό σπίτι γίνεται το «νεκρό σπίτι» της ποίησής του.

Το 1926 προσβάλλεται και ο ίδιος από φυματίωση. Στο σανατόριο «Σωτηρία» θα γνωρίσει πολλούς κομμουνιστές που θα τον μυήσουν στο μαρξισμό.

«Απ’ την πληγή μου κοίταξα του κόσμου την πληγή», γράφει ο ποιητής.

Τον Μάιο του 1936, η αιματηρή καταστολή της διαδήλωσης των απεργών καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη του εμπνέει τον «Επιτάφιο».

Είναι παρών σε όλες τις μεγάλες μάχες της γενιάς του. Ποτέ δεν υπήρξε αποστασιοποιημένος παρατηρητής. Στην Κατοχή συμμετέχει στο ΕΑΜ και στη διάρκεια του Εμφυλίου συλλαμβάνεται και εξορίζεται.

Η διαδρομή είναι Λήμνος, Μακρόνησος, Αϊ – Στράτης. Σ’ όλες τις εξορίες καταφυγή του είναι, εκτός από την ποίηση, η ζωγραφική. Αποφυλακίζεται το 1952.

Η Σάμος, τόπος καταγωγής της γυναίκας του, θα γίνει η δεύτερη πατρίδα του και πηγή έμπνευσης πολλών έργων του.
Όταν το 1956 εκδίδεται η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» ο Γάλλος ποιητής Λουί Αραγκόν γράφει :
«Στην αρχή δεν το ήξερα πως ήταν ο πιο μεγάλος από τους ζώντες ποιητές της εποχής μας, ορκίζομαι πως δεν το ήξερα. Το έμαθα σταδιακά από το ένα ποίημα στο άλλο»…

Πολλά χρόνια αργότερα το 1977 ο Λουί Αραγκόν θα τον συνοδεύσει στην τελετή απονομής του βραβείου Λένιν.
Η πολιτική του στράτευση -μέχρι το τέλος της ζωής του θα παραμείνει πιστό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος- αλλά και η γνωριμία του με το ευρύ κοινό μέσω της μελοποιημένης ποίησης, («Επιτάφιος»,«Ρωμιοσύνη», «Καπνισμένο Τσουκάλι») οδήγησαν συχνά σε μια μονοδιάστατη πρόσληψη του έργου του. Οι στίχοι του, έγιναν συνθήματα σε αγωνιστικές συγκεντρώσεις. Φωτίστηκε έτσι, το βαθύ επαναστατικό του πνεύμα αλλά έμειναν στο σκοτάδι μεγάλοι θησαυροί. Για πολλά χρόνια ήταν σπάνιες οι αναφορές στα μεγάλα του ποιήματα όπως η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» ή στους θεατρικούς μονολόγους της «Τέταρτης διάστασης».

Σήμερα, 20 και πλέον χρόνια μετά το θάνατό του, οι εκατοντάδες μεταφράσεις του έργου του σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως επίσης τα δεκάδες ανεβάσματα των μεγάλων του ποιητικών μονολόγων στο θέατρο μαρτυρούν ότι ο Ρίτσος είναι μια από τις μεγάλες ποιητικές φωνές για την παγκόσμια ποίηση στον 20οαιώνα.

Για το έργο του Γιάννη Ρίτσου και τη γνωριμία μαζί του μιλούν: η ποιήτρια Καίτη Δρόσου, η συγγραφέας Άλκη Ζέη, ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος, οι πανεπιστημιακοί και συγγραφείς Γιώργης Γιατρομανωλάκης και Σόνια Ιλίνσκαγια, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Βασίλης Παπαβασιλείου, ο σκηνοθέτης Δημήτρης Μαυρίκιος και η κόρη του Έρη Ρίτσου.

Διαβάστε ακόμα:

Ο Γιώργος Νταλάρας μας οδηγεί στη ζωή του Βασίλη Τσιτσάνη