Χρύσα Παππά: «Μέσα από το metoo το θέατρο πάλεψε τον ερχομό της καθαριότητας»

Η Χρύσα Παππά μιλάει αποκλειστικά στο zappIT με αφορμή την παράσταση «Σέρρα, η ψυχή του πόντου» του Γιάννη Καλπούζου που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη στο θέατρο Πόλη. Οι απαιτήσεις του εγχειρήματος, η συγκίνηση για τον ξεριζωμό των Ποντίων, το metoo και οι επιρροές της πανδημίας στο θέατρο σε πρώτο πλάνο από την Χρύσα Παππά…

Ποιες μνήμες μας ανασύρει αυτή η δουλειά, η «Σέρρα, η ψυχή του Πόντου», Χρύσα; 

Σε πρώτο επίπεδο η ιστορία ανασύρει μνήμες και γεγονότα τη γνώση των οποίων μπορεί να έχει καθένας σε σχέση με την γενοκτονία των Ποντίων. Το έργο διαδραματίζεται στην περίοδο 1915 με 1962 που σημαίνει ότι ξεκινάμε από την σφαγή των Αρμενίων, προχωράμε στη γενοκτονία των Ποντίων και καταλήγουμε ιστορικά στα βασανιστήρια των Ποντίων στη Σοβιετική Ένωση. Σε δεύτερο επίπεδο, όμως, είμαι σίγουρη ότι θυμίζει σε όλους μας το μεγαλείο της ζωής. Για αυτό μιλάει το έργο στην πραγματικότητα ανεξαρτήτως καταγωγής.

Η ηρωίδα σου είναι η Λεμονιά αλλά δεν υποδύεσαι μόνο εκείνην στην σκηνή, παρά συναντάς πλήθος προσώπων οικείων της και μη.

Υποδύομαι την Λεμονιά, η οποία είναι η κόρη του πρωταγωνιστή της ιστορίας και εμφανίζεται στο κοινό για να αφηγηθεί την ζωή του πατέρα της. Αφηγούμενη την ιστορία στη δεδομένη χρονική, ιστορικά, στιγμή όμως, ναι υποδύομαι στη σκηνή δώδεκα διαφορετικούς ρόλους. Άντρες, γυναίκες, παιδιά, Έλληνες και ξένους. Όλους, δε, με το ίδιο κοστούμι καθώς η αλλαγή είναι διαφορετική και θα την αντιληφθεί ο θεατής όταν έρθει στην παράσταση.

Όταν σου έγινε η πρόταση να παρουσιαστεί αυτό το σπουδαίο έργο, ως μονόλογος με σένα στη σκηνή, ποια ήταν η πρώτη σου αντίδραση;

Το πρώτο μου συναίσθημα ήταν μεγάλη χαρά γιατί είχα διαβάσει το μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου όταν πρωτοβγήκε. Επειδή κατά το ήμισυ είμαι Πόντια, η χαρά αυτή θα σου ομολογήσω πως ήταν λίγο μεγαλύτερη. Αυτό βέβαια στην αρχή αφού στη συνέχεια μπήκα στη διαδικασία της δουλειάς σκεπτόμενη πως εγώ θα μπορούσα να ανταπεξέλθω σε αυτό το εγχείρημα. Δουλέψαμε σχεδόν τρεις μήνες με τον σκηνοθέτη μου, τον Σωτήρη Χατζάκη πριν από την πρώτη καραντίνα κάνοντας μια μεγάλη ανάλυση στο έργο. Βασικός πυλώνας έμπνευσης και για τους δυο μας ήταν το κείμενο, το οποίο και μας οδήγησε στην σκηνική του παρουσίαση. Η ματιά του σκηνοθέτη βασίζεται επίσης πολύ στον ηθοποιό γιατί μέσα από αυτά τα δύο, το κείμενο και τον ηθοποιό, δίνεται όλη η ιστορία στον θεατή.

Αναλύοντας την διαδρομή εκείνων των ανθρώπων, τι σου δημιουργήθηκε;

Αχ… Μεγάλη ιστορία αυτή η ερώτηση. Όσο έντονα είναι από τη μια κάποια προφανή συναισθήματα όπως η χαρά, ο έρωτας, η τρυφερότητα και το πάθος που υπάρχουν σε μεγάλες δόσεις στην ιστορία τόσο έντονα είναι και από την άλλη. Άνθρωποι χωρίζονται γιατί τους χωρίζουν η εξορία και ο πόλεμος. Κάποιοι από αυτούς στην πορεία ξανασυναντιούνται και αυτές οι συναντήσεις προσωπικά με συγκινούν βαθιά κάθε φορά. Τόσο στις πρόβες όσο και στις παραστάσεις. Ειδικά εκείνη του πατέρα με την κόρη ύστερα από 19 χρόνια λίγο πριν το τέλος του έργου. Μεγάλη συγκίνηση και πολύ πόνο, λοιπόν, μου δημιουργεί η διαδρομή.

Ολοκληρώνοντας τον μονόλογο και βγάζοντας το κοστούμι της ηρωίδας σου, ποιο συναίσθημα επικρατεί μέσα σου;

Ευτυχώς με την πορεία των χρόνων, 21 είμαι σήμερα στο θέατρο, έχω αναπτύξει έναν μηχανισμό να μπορώ να βγαίνω από τον ρόλο καθώς είναι πολύ μεγάλο το συναισθηματικό βάρος. Ταυτόχρονα, αναπτύχθηκε ένας μηχανισμός να βουτάω… με τα μπούνια στους ρόλους μου την ώρα της παράστασης. Όταν τελειώνει η Σέρρα είμαι χαρούμενη και αρκετά κουρασμένη, όπως καταλαβαίνεις έχοντας παρακολουθήσει την παράσταση. Πάντα αγαπώ τους ρόλους που αναλαμβάνω, τόσο στο θέατρο όσο και στην τηλεόραση, αλλά αυτό το έργο ίσως λίγο παραπάνω και οφείλω να το κάνω καθώς είμαι για πρώτη φορά μόνη στη σκηνή.

Την εκτιμώ ως την πλέον απαιτητική σκηνική σου στιγμή μέχρι σήμερα.

100% ναι! Έχω κάνει και άλλες φορές απαιτητικά πράγματα στο θέατρο, όπως το “Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ” που είχαμε παρουσιάσει στον ίδιο χώρο, αλλά η Σέρρα είναι τελείως άλλο πράγμα. Πολύ απαιτητικό, γοητευτικό και φορτισμένο συναισθηματικά έργο.

Έχοντας λάβει ήδη την αίσθηση της νέας θεατρικής πραγματικότητας, στη σύνδεση με το κοινό, σε ποιο βαθμό διατηρείς το άγχος για την ευρύτερη εξέλιξη της πανδημίας;

Προσπαθώ να μειώσω λίγο την πληροφόρηση μου, γιατί παρακολουθούσα και διάβαζα πάρα πολλά πράγματα και δεν μου ήταν καθόλου ευχάριστο στο τέλος της ημέρας. Την κρατάω στο σημείο εκείνο που να μαθαίνω τα απολύτως απαραίτητα και προσπαθώ να εστιάζω σε κάτι ερωτικό και δημιουργικό που για μένα αυτή τη στιγμή είναι το θέατρο. Απεύχομαι με όλο μου το είναι ένα νέο κλείσιμο αλλά ταυτόχρονα είμαι και προετοιμασμένη ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί. Το βίωσα και πριν το πρώτο lockdown όταν παρουσιάσαμε για δυο παραστάσεις την «Σέρρα» και μετά έκλεισαν τα θέατρα. Ο κόσμος είναι φυσικά φοβισμένος και το βλέπουμε και στο θέατρο, στο μούδιασμα που υπάρχει μετά το τέλος της παράστασης.

Τα μέτρα που εφαρμόζονται στον χώρο μας, όπου πλέον η είσοδος επιτρέπεται μόνο σε εμβολιασμένους κατά της Covid – 19 θεατές, πως σε βρίσκουν; 

Θα σου πω με σιγουριά ότι τα θέατρα και όλες οι Αθηναϊκές σκηνές, το έχουν αποδείξει άλλωστε όλο αυτό το διάστημα του κορονοϊού, όποτε είναι ανοιχτά προστατεύουν τον κόσμο. Με αντισηπτικά, με μάσκες, με αποστάσεις αποτελούν έναν ασφαλή προορισμό. Από την άλλη προφανώς και αντιλαμβάνομαι την φοβία του κόσμου για τους κλειστούς χώρους. Ειδικά πριν αυξηθούν τα κρούσματα, όμως, ο κόσμος έδειξε ότι έχει επιθυμία μα και ανάγκη να βρεθεί στο θέατρο. Η Τέχνη κάνει καλό στην ψυχή μας. Όποιο είδος και αν επιλέξει ο θεατής να παρακολουθήσει, μόνο η διαδικασία να ξεκινήσει από το σπίτι του, να ντυθεί όμορφα, να πάει στο θέατρο και να σκεφτεί μετά αυτό, θεωρώ πως είναι σπουδαίο.

Να πιαστώ από την τελευταία σου φράση και να ρωτήσω αν στην όμορφη αίσθηση αποχώρησης από την αίθουσα συνέβαλε ίσως και το μανιασμένο κύμα του metoo; 

Μέσα από το metoo θεωρώ ότι πάλεψε κάτι το θέατρο, με την έννοια του ερχομού μιας καθαριότητας. Δεν μπορώ να σου πω ακόμη, όμως, αν είμαι αισιόδοξη για μια καλύτερη επόμενη ημέρα. Πιστεύω πως είναι πολύ νωρίς ακόμα και περιμένω αλλά αυτό που συνέβη στη βάση και στην ουσία του είναι σπουδαίο για μένα και νιώθω ευγνώμων. Έγιναν βέβαια πολλά ευτράπελα και πολλή φασαρία χωρίς λόγο γύρω από το metoo, σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο ελπίζω πως η ουσία του θα φέρει κάτι καλό στη δουλειά και ευρύτερα στην κοινωνία μας. Για το αν θα γίνει ή όχι, είμαι ακόμα επιφυλακτική γιατί θέλουμε χρόνο και δεν είναι ακόμα οι συνθήκες κατάλληλες ώστε να φανούν τέτοια αποτελέσματα.

Μέχρι τη στιγμή του Σέρρα, τέλος, πόσο στρωμένη με ροδοπέταλα θα μου έλεγες πως ήταν η θεατρική σου διαδρομή;

Δεν ξέρω αν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα, Αλέξανδρε αλλά δεν μπορώ να σου πω και ότι δεν έχω υπάρξει τυχερή στη ζωή μου. Νιώθω τυχερή παρόλο που όταν ξεκίνησα να κάνω την δουλειά αυτή δεν είχα καμία σχέση με το θέατρο. Δεν βλέπαμε για παράδειγμα ποτέ θέατρο με την οικογένεια μου. Δεν είμαι από την Αθήνα και ουσιαστικά κατέβηκα από τα βόρεια για να κυνηγήσω αυτό που αγαπώ κάνοντας στην αρχή παράλληλα και άλλες δουλειές. Για όλα αυτά είμαι πολύ υπερήφανη γιατί με δυνάμωσαν και με πολλή δουλειά ήρθαν στον χώρο πράγματα για τα οποία είμαι πολύ ευχαριστημένη. Μπορεί να μην ήταν ο δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα, αλλά ήταν στρωμένος με πολλή δουλειά, τύχη, δυσκολίες και αναποδιές.

Κλείνοντας, με τρόπο εναλλακτικό, θα σου εκφράσω το προσωπικό μου σχόλιο για την Σέρρα, Χρύσα, όπως ακριβώς σου το εξέφρασα δια ζώσης αμέσως μετά την θέαση της.

«Εύγε για τον άθλο που επιτυγχάνεις στην σκηνή, με πολλή δουλειά και αγάπη σε μια ιστορία που προσφέρει συγκίνηση μα και αισιοδοξία στον θεατή. Εξαίσια στιγμή σου!»